اعلان‌ها

آیا می‌خواهید همه‌ی اعلان‌ها را از لیست حذف کنید؟


پشتیبانی‌بیت 24

ارسال پیام به پشتیبانی

کاربر گرامی اگر پاسخ سوال خود را از طریق سوالات متداول پیدا نکردید میتوانید با استفاده فرم زیر با پشتیبانی در ارتباط باشید.

متن ارور

متن ارور

متن ارور

متن ارور

اولویت:

ورود و ثبت نام

بازارساز خودکار (AMM) چیست و چگونه کار می‌کند؟

1
تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۲۸
آخرین بروزرسانی : ۱۴۰۲/۰۵/۲۹
بازارساز خودکار (AMM) چیست و چگونه کار می‌کند؟
حدود 5 دقیقه دانیال حجاری

بکارگیری بازارساز خودکار منجر به رشد چشم‌گیر کاربرد حوزه امور مالی غیر متمرکز (DeFi) شد. تا پیش از ابداع AMMها، صرافی های غیر متمرکز مثل همتایان متمرکز خود از دفتر سفارشات یا Order Book استفاده می‌کردند. اما اکنون بسیاری از DEXها مبتنی بر مدل Automated Market Maker هستند. در این نوشته، با نحوه کارکرد بازارساز خودکار و مزایا و معایب استفاده از آن در صرافی های غیر متمرکز ارز دیجیتال آشنا خواهیم شد.

مثالی برای درک بهتر بازارساز خودکار

برای فهم بازارساز خودکار، می­‌توانید آن را رباتی در نظر بگیرید که همیشه حاضر است نرخی برای تبدیل دو دارایی به کاربران پیشنهاد کند. برخی بازارسازهای خودکار مثل صرافی غیر متمرکز (DEX) یونی سواپ، از فرمول ساده‌­ای استفاده کرده و برخی مانند کرو فایننس، بالانسر و چند مورد دیگر از فرمول‌های پیچیده­‌تری استفاده می‌کنند.

نه تنها می‌­توانید با استفاده از یک بازارساز خودکار بدون نیاز به واسطه و یک عنصر اعتماد (به صورت Trustless) معامله کنید، بلکه قادر خواهید بود با فراهم کردن لیکوئیدیتی در یک استخر نقدینگی، میزبان یک تبادل رمز ارزی شوید. این ابزار تقریبا به هر کسی اجازه­‌ی بازارسازی روی صرافی و دریافت کارمزد در ازای تامین نقدینگی را می­‌دهد.

بازارسازهای خودکار، به لطف سادگی استفاده توانسته‌­اند در فضای دیفای (امور مالی غیر متمرکز) جایی برای خود باز کنند. غیر متمرکز کردن بازارسازی از این طریق، از عناصر اصلی چشم‌­انداز دنیای کریپتو بوده است.

امور مالی غیر متمرکز (دیفای) سبب افزایش شدید علاقه­ به اتریوم (Ethereum) و دیگر پلتفرم‌­های قرارداد هوشمند مثل بایننس اسمارت چین (BSC) شده است. کشت سود (ییلد فارمینگ) به روش محبوبی برای توزیع توکن تبدیل شده، رپد توکن بیت کوین روی اتریوم در حال رشد است، و حجم وام­‌های آنی روز به روز بیشتر می‌شود.

در همین حین، پروتکل‌­های بازارسازی خودکار مثل یونی ­سواپ همینطور حجم­‌های رقابتی، لیکوئیدیتی بالا و افزایش در تعداد کاربران را مشاهده می‌کنند. اما این صرافی­‌ها چگونه عمل می‌­کنند؟ چرا خلق بازار در یونی سواپ و رقبای آن مثل پنکیک سواپ آنقدر سریع و ساده است؟ آیا بازارسازهای خودکار می‌­توانند با صرافی‌­های متد‌اول دارای اوردر بوک (دفتر سفارش) رقابت کنند؟ در ادامه بیشتر با نحوه کار و مزایای یک بازارساز خودکار (AMM) آشنا خواهیم شد.

تعریف بازارساز خودکار (AMM)

یک مارکت­ میکر خودکار (AMM)، نوعی صرافی غیر متمرکز (DEX) است که برای قیمت­‌گذاری دارایی‌­ها به فرمول­‌های ریاضی اتکا می­‌کند. به جای این که مثل صرافی­­‌های سنتی از اوردر بوک استفاده شود، قیمت رمز ارزها بر اساس یک الگوریتم قیمت­‌گذاری مشخص می­‌شوند.

این فرمول می‌­تواند در هر پروتکلی متفاوت باشد. برای مثال، یونی ­سواپ از فرمول {x * y = k} استفاده می‌­کند که در آن، x مقدار یکی از توکن‌­های استخر نقدینگی و y مقدار توکن دیگر است. در این فرمول، k یک مقدار ثابت است، به این معنی که مجموع لیکوئیدتی یک استخر همیشه باید ثابت بماند. دیگر بازارسازهای خودکار از فرمول­‌های دیگری برای موارد استفاده­ خاصی که در نظر دارند، استفاده می‌­کنند. با این حال، شباهت بین همه‌ی آن‌ها، تعیین قیمت‌ها­ به صورت الگوریتمی است. اگر این توضیحات الان کمی گیج‌­کننده به نظر می‌رسند، نگران نباشید؛ تا پایان مطلب، بهتر نحوه کار یک بازارساز خودکار را درک خواهید کرد.

برای درک بهتر در نظر بگیرید که صرافی یونی‌سواپ از یک معادله ساده  x * y = k پیروی می کند، در این معادله K یک ثابت است. در یک موقعیت فرضی، تصور کنید استخری دارای 50 واحد ETH و 10،000 واحد USDT باشد. در این معادله، K را معادل کل تترهای استخر یعنی 10,000 و x را معادل تعداد اتریوم‌ها یعنی 50 در نظر بگیرید. در این صورت Y قیمت اتریوم خواهد بود.

در این حالت برای بدست آوردن قیمت اتر کافیست ثابت K را به مقدار اتریوم موجود (x) تقسیم کنیم. بدین شکل 10000/50=200. اگر کسی اقدام به خرید اتریوم کند، اتریوم موجود نسبت به دلار کم شده و در واقع قیمت دلاری ETH افزایش پیدا می‌کند.

فرض کنید دو اتر با قیمت 200 دلار خریداری می‌شود. این خرید، اتریوم‌های موجود را به 48 واحد تبدیل می‌کند و مقدار ارزش آن را تغییر می دهد. از آنجایی که مقدار K در اینجا یک ثابت است، برای یکسان بودن دو طرف فرمول، قیمت اتریوم باید تغییر کند و قیمت جدید اینگونه محاسبه می‌شود: 10،000/48 = 208 دلار.

بازارسازی سنتی معمولا برای شرکت­‌هایی که منابع وسیع و استراتژی‌­های پیچیده­‌ای در اختیار دارند، مناسب است. در صرافی­‌های اوردر بوکی مانند بایننس، مارکت­ میکرها به شما کمک می­‌کنند قیمت خوبی با اسپرد خرید-فروش پایین بگیرید. بازارسازهای خودکار این فرآیند را غیر متمرکز می‌­کنند و در واقع به هر کسی اجازه می‌دهند که بازاری روی یک بلاک چین ایجاد کند. اما چگونه؟

نحوه عملکرد بازارساز خودکار

بازارساز خودکار از این جهت که شامل جفت ­ارزها (مثل اتریوم/دای) است، مشابه صرافی اوردر بوک عمل می‌کند. با این حال، برای انجام معامله نیازی به وجود تریدر دیگری در آن سوی معامله نیست. به جای یک فروشنده یا خریدار در سمت دیگر شما، با یک قرارداد هوشمند که بازار را برای شما «می­‌سازد» تعامل می‌کنید.

روی صرافی‌­های غیر متمرکز دارای مدل متفاوت از بازارساز خودکار مانند بایننس دکس، معامله­‌ها مستقیما بین کیف پول کاربران انجام می­‌شوند. برای مثال خرید و فروش بایننس کوین را در نظر بگیرید. اگر روی بایننس دکس، BNB را در ازای دریافت BUSD بفروشید، در آن سوی معامله شخصی وجود دارد که BUSD خود را با BNB شما معاوضه می­‌کند. می‌­توانیم این فرآیند را تراکنش نظیر-به-نظیر (P2P) بنامیم.

استخر نقدینگی در بازارساز خودکار

در مقابل، می­‌توانید بازارسازهای خودکار را به عنوان مدل شخص-به-قرارداد (P2C) در نظر بگیرید. اینجا، هیچ نیازی به وجود طرف­ مقابل در شکل سنتی نیست، چرا که معاملات بین کاربران و قراردادها انجام می‌شوند. در یک بازارساز خودکار از آن‌جایی که هیچ دفتر سفارشی در میان نیست، انواع مختلف سفارش نیز وجود ندارند. در عوض قیمت خرید یا فروش یک دارایی، توسط یک فرمول مشخص می‌­شود. البته احتمالا بازارسازهای خودکار (AMM) آینده ممکن است این محدودیت را برطرف کنند.

تا اینجا دریافتیم در یک بازارساز خودکار هیچ نیازی به وجود یک طرف دیگر معامله­ نیست، اما در هر صورت یک نفر باید بازار را ایجاد کند. نقدینگی موجود در قراردادهای هوشند (سازنده استخرهای نقدینگی) باید توسط کاربرانی به نام تامین ­کننده نقدینگی یا لیکوئیدیتی پرووایدر (LP) فراهم شود.

تعریف استخر نقدینگی

تامین کنندگان (LPها) کسانی هستند که به لیکوئیدیتی پول­‌ها (استخرهای نقدینگی) سرمایه اضافه می‌­کنند. یک استخر نقدینگی را می‌توانید حجمی قابل توجه از سرمایه در نظر بگیرید که تریدرها از آن برای انجام معاملات استفاده می‌کنند. LPها در مقابل فراهم کردن نقدینگی برای پروتکل، از معاملاتی که در استخرشان انجام می‌­شود کارمزد می‌­گیرند. در مورد یونی ­سواپ، فراهم کنندگان مقداری به ارزش برابر از دو توکن را سپرده می­‌کنند. به عنوان مثال 50 درصد اتریوم و 50 درصد دای در استخر «اتریوم / دای» قرار می‌دهند. پس، یعنی هر کاربری می­ تواند در یک بازارساز خودکار مارکت میکر باشد؟ بله دقیقا! اضافه کردن سرمایه به یک استخر نقدینگی کاری بسیار آسان است.

پاداش­‌های بازارسازی توسط پروتکل تعیین می‌­شوند. برای مثال، ورژن دوم یونی ­سواپ از معامله‌گران 3 درصد کارمزد می­‌گیرد که مستقیما به تامین­ کنندگان لیکوئیدیتی می‌رسد. دیگر پلتفرم­‌ها یا ممکن است برای جذب بیشتر فراهم کنندگان نقدینگی به استخرهای خود، کارمزد بیشتری از کاربران بگیرند. البته در نگاه اول این اتفاق برای تریدرها خوشایند نیست، اما در نظر داشته باشید فعالیت بیشتر LPها سبب پویا شدن بازارسازهای خودکار و مناسب‌تر شدن قیمت‌ها در آن‌ها خواهد شد که در نهایت به نفع معامله‌گران است. اما دلیل اهمیت نقدینگی کافی برای استخرهای یک AMM همین موارد نیست.

چرا جذب لیکوئیدیتی مهم است؟ به خاطر طرز کار بازارسازهای خودکار، هرچه نقدینگی بیشتری در استخر باشد، سفارش­‌های بزرگ احتمالا اسلیپیج (لغزش قیمت) کمتری ایجاد می­‌کنند. این موضوع به نوبه خود حجم سرمایه بیشتری را به پلتفرم جذب می‌­کند و چرخه کاهش لغزش و بالا رفتن سرمایه به همین ترتیب ادامه پیدا خواهد کرد.

اینکه چه مسائلی از لحاظ اسلیپیج وجود داشته باشد، بسته به طراحی یک بازارساز خودکار متفاوت خواهد بود، اما قطعا موضوعی است که باید به آن توجه داشته باشید. به یاد داشته باشید که قیمت‌­گذاری توسط یک الگوریتم انجام می‌­شود. توضیح ساده­‌اش این است که قیمت، پس از انجام یک معامله و بر اساس تغییر نسبت بین توکن‌­های استخر نقدینگی تعیین می­‌شود. اگر این نسبت تغییر زیادی داشته باشد، مقدار اسلیپیج نیز به میزان زیادی افزایشی خواهد یافت.

صرافی های غیر متمرکز مبتنی بر مدل AMM

برای توضیح بیشتر، فرض کنیم شما قصد خرید اتریوم (تمام اتریوم) موجود در استخر “ETH / DAI” یونی ­سواپ را دارید. پریمیومی (حق صرافی) که مجبور خواهید بود برای هر ETH بیشتر پرداخت کنید، به صورت تصاعدی بالاتر خواهد رفت، اما همچنان نمی‌­توانید تمام اترهای استخر را تخلیه کنید. اما چرا؟ به علت فرمول {x * y = k} اگر x یا y صفر شود، به این معنا که مقدار اتریوم یا دای موجود در استخر صفر باشد، تساوی دیگر معنادار نخواهد بود. شما می‌توانید برای خرید و فروش اتریوم از خدمات صرافی بیت 24 استفاده کنید.

آن چه در بالا گفته شد، کل داستان بازارساز خودکار و استخرهای لیکوئیدیتی نیست. اگر فکر می‌کنید فعالیت در آن‌ها روشی مناسب برای کسب درآمد است، عجله نکنید! بهتر است بعد از مطالعه بخش بعدی نسبت به این کار اقدام کنید. موضوع بسیار مهم دیگری که حتما باید در نظر داشته باشید «ضرر ناپایدار» است.

تعریف ضرر ناپایدار

ضرر یا زیان ناپایدار (Impermanent Loss) زمانی اتفاق می­‌افتد که نسبت قیمت توکن­‌ها پس از سپرده شدن آنها در استخر تغییر می‌کند. هرچه تغییر بزرگتر باشد، ضرر ناپایدار بیشتر خواهد بود. به همین دلیل است که بازارسازهای خودکار برای جفت­ ارزهایی با ارزشی مشابه، مثل استیبل ­کوین­‌ها یا توکن­‌های رپد شده، مناسب‌تر هستند.

اگر نسبت قیمت جفت ­ارز در محدوده­‌ی نسبتا کوچکی باقی بماند، زیان ناپایدار نیز قابل چشم­‌پوشی خواهد بود. از سوی دیگر، اگر این نسبت زیاد تغییر کند، تامین کنندگان نقدینگی ممکن است با هولد کردن دارایی رمز ارزی خود، به جای افزودن سرمایه به یک لیکوئیدیتی پول­، سود بیشتری کسب کنند! اما استخرهای یونی ­سواپ مثل اتریوم / دای که کاملا در معرض ضرر ناپایدار هستند، به لطف کارمزدها، همچنان برای LPها سودآور بوده‌اند.

با این وجود، زیان ناپایدار اسم خیلی خوبی برای این پدیده نیست. واژه­‌ی «ناپایدار» این برداشت را ایجاد می­‌کند که اگر دارایی­‌ها به قیمت اولیه برگردند، ضرر شما جبران می­‌شود، اما، اگر رمز ارزهای خود را روی نسبت قیمتی متفاوتی از زمان سپرده کردن آن‌ها از استخر خارج کنید، زیان­‌ها کاملا پایدار خواهند بود! در برخی موارد، کارمزد تریدها ممکن است زیان­‌ها را جبران کند، اما باز هم مهم است که هنگام تصمیم‌­گیری برای فعالیت به عنوان یک تامین کننده نقدینگی، ریسک­‌ها را لحاظ کنید.

سخن پایانی

مارکت­ میکرهای خودکار از محصولات مهم فضای دیفای هستند. آنها عملا به هر کسی این امکان را می­‌دهند که بازارهایی کارآمد خلق کند. این ابزارها با وجود محدودیت­‌هایی که در مقایسه با صرافی‌­های اوردر بوک دارند، به خاطر نوآوری­ و ابتکاری که در حوزه کریپتو ایجاد کرده‌­اند، به طور کلی بسیار باارزش است.

بازارسازهای خودکار هنوز در دوره طفولیت خود هستند. مثال­‌هایی که ما می­‌شناسیم و استفاده می­‌کنیم، مثل یونی ­سواپ، کرو فایننس و پنکیک­ سواپ، از لحاظ طراحی شیک و جذاب، اما از نظر قابلیت­‌ها کاملا محدودند. احتمالا در آینده معماری بازارسازهای خودکار شامل نوآوری­‌های بسیار بیشتری خواهد بود. طراحی‌های آینده باید به کارمزد پایین­‌تر، اصطکاک کمتر و لیکوئیدیتی بهتر برای هر کاربر دیفای منجر شود.

تهیه شده در بیت 24

از 1 تا 5 چه امتیازی به این مطلب میدهید؟

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5

از امتیازدهی شما سپاسگزاریم. اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، با نوشتن نظر خود درباره آن یا اشتراک‌گذاری مقاله با دوستانتان، ما را همراهی کنید.

سوالات متداول


بازارساز خودکار چیست؟

plus minus

یک مارکت­ میکر خودکار (AMM)، نوعی صرافی غیر متمرکز (DEX) است که برای قیمت­‌گذاری دارایی‌­ها به فرمول­‌های ریاضی اتکا می­‌کند، به جای این که از دفتر سفارشات استفاده کند.


چالش اصلی بازارسازهای خودکار چیست؟

plus minus

ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) چالش اصلی تامین‌کنندگان نقدینگی برای بازارسازهای خودکار است. این زمانی اتفاق می­‌افتد که نسبت قیمت توکن­‌ها پس از سپرده شدن آنها در استخر تغییر می‌کند. داخل مقاله بیشتر درباره آن توضیح داده‌ایم.


نظر خود را بنویسید

پیام شما ثبت شد و بعد از تایید مدیر منتشر خواهد شد

کپچا

اشتراک گذاری

share

بازارساز خودکار (AMM) چیست و چگونه کار می‌کند؟

لینک کپی شد !

https://bit24.cash/blog/automated-market-maker/